Καρκίνος των ελαιόδεντρων: Τι είναι και πως μπορεί να αντιμετωπισθεί;
Με αφορμή την ελαιοσυγκομιδή η οποία έχει φτάσει σχεδόν στο τέλος της, αλλά και την πρόσφατη ανακοίνωση που εξέδωσε η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Κεφαλλονιάς και Ιθάκης σχετικά με την εμφάνιση της ασθένειας του καρκίνου της ελιάς, το www.poulatakefalonias.gr επιχειρεί να φωτίσει όλες τις πτυχές της μόνης ασθένειας που μπορεί να προσβάλει ένα ελαιόδεντρο.
Πρόκειται για τον καρκίνο της ελιάς ή Pseudomonas savastanoi επί το επιστημονικότερο, μια ασθένεια ακίνδυνη για τον άνθρωπο, που μπορεί ωστόσο να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στα ελαιόδεντρα και τον καρπό τους.
Τι ακριβώς είναι ο καρκίνος της ελιάς;
Πρόκειται ουσιαστικά για τη μόνη βακτηριολογική ασθένεια που μπορεί να προσβάλει την ελιά, είναι πολύ διαδεδομένη στη χώρα μας και δημιουργείται μετά τον ραβδισμό, είτε γίνεται με τον παραδοσιακό τρόπο είτε με πιο σύγχρονα μέσα, κατά την περίοδο της ελαιοσυγκομιδής, σε συνδυασμό με τα υψηλά επίπεδα υγρασίας της περιόδου αυτής.
Όταν η εκδήλωση της ασθένειας είναι έντονη, μειώνει τη ζωτικότητα των δέντρων και μπορεί να ξηράνει μικρά ή μεγάλα κλαδιά, αλλά και σπανιότερα ολόκληρα τα ελαιοδέντρα. Μάλιστα η ποικιλία της Κορωνέϊκης ελιάς που είναι αρκετά διαδεδομένη στο νησί μας, είναι από τις πλέον ευαίσθητες.
Ποιά είναι τα συμπτώματα της ασθένειας;
Η ασθένεια αναγνωρίζεται εύκολα από την εμφάνιση των χαρακτηριστικών μικρών όγκων στα κλαδιά, στους βραχίονες, στον κορμό, ακόμη και στις ρίζες των ελαιόδεντρων. Σπανιότερα, όγκοι μπορεί να εμφανιστούν ακόμα και στο μίσχο ή και τα νεύρα των φύλλων. Οι όγκοι αυτοί είναι αρχικά μικροί, με λεία επιφάνεια και ανοιχτό χρώμα. Σταδιακά ωστόσο μεγαλώνουν, η υφή τους σκληραίνει και αποκτούν ανώμαλη επιφάνεια με βαθιές σχισμές και σκούρο χρώμα.
Όταν τα κλαδιά έχουν πολλούς όγκους οι οποίοι ενώνονται μεταξύ τους, γίνονται καχεκτικά και ξηραίνονται. Ιδιαίτερα δε τα μικρά ελαιόδεντρα που έχουν έντονη προσβολή στον κορμό ή στις κεντρικές ρίζες, εξασθενούν σοβαρά και μπορεί να ξεραθούν.
Που οφείλεται η ασθένεια και πως μεταδίδεται;
Η ασθένεια οφείλεται σε μια παθοποικιλία του βακτηρίου Pseudomonas syringae. Το βακτήριο υπάρχει σε μεγάλες ποσότητες μέσα σε κοιλότητες των όγκων καθώς επίσης και επιφανειακά στα φύλλα και σε άλλα πράσινα μέρη των δένδρων.
Η μετάδοσή της γίνεται σε μικρές αποστάσεις με τη βροχή και τον άνεμο και σε μεγαλύτερες αποστάσεις από προσβεβλημένα δενδρύλλια. Η μόλυνση γίνεται μόνο από πρόσφατες πληγές και εφόσον επικρατεί υγρός ή βροχερός καιρός. Μόλυνση σε υγρό καιρό μπορεί ακόμα να γίνει και από τις μη επουλωμένες ουλές που αφήνουν τα φύλλα όταν πέφτουν.
Πως αντιμετωπίζεται ο καρκίνος της ελιάς;
Στα ελαιόδενδρα με σοβαρή προσβολή από την ασθένεια, θα πρέπει να αφαιρούνται τα προσβεβλημένα τμήματα και αμέσως μετά να ψεκάζονται με ένα χαλκούχο σκεύασμα.
Ο ψεκασμός καλό είναι να επαναλαβάνεται μετά από χαλάζι, παγετό ή και κλάδεμα των ελαιόδεντρων καθώς οι πληγές που δημιουργούν στα δέντρα αποτελούν πηγές εισόδου του βακτηρίου. Επίσης στις ευαίσθητες ποικιλίες θα πρέπει να αποφεύγεται το κλάδεμα και η ελαιοσυλλογή με τη μέθοδο του ραβδισμού, ιδιαίτερα δε όταν επικρατεί βροχερός καιρός.
Για να περιορισθούν οι πιθανότητες προσβολής των ελαιόδεντρων την επόμενη περίοδο, θα πρέπει οι παραγωγοί να προγραμματίζουν επεμβάσεις κατά τους καλοκαιρινούς μήνες όπου τα επίπεδα της υγρασίας είναι χαμηλότερα. Τότε θα πρέπει να αφαιρούνται τα προσβεβλημένα κλαδιά και να καίγονται. Οι όγκοι που υπάρχουν στον κορμό ή τους βραχίονες να αφαιρούνται και οι πληγές που θα δημιουργηθούν να επαλείφονται με μυκητοτοξικά φάρμακα και συγκεκριμένα με βορδιγάλειο πολτό ή γαλαζόπετρα με ασβέστη. Τα δε εργαλεία θα πρέπει να απολυμαίνονται σχολαστικά.
