skip to Main Content
An1

Η Ομηρική Ιθάκη: Στα βήματα του Οδυσσέα

Το μικρό νησί του Ιονίου, ξακουστό στα πέρατα της γης χάρις στον αρχαίο βασιλιά Οδυσσέα, είναι ακόμα και σήμερα μάρτυρας της ιστορίας του Ομηρικού ήρωα που έκανε την Ιθάκη σύμβολο του νόστου. Μνημεία από τη μυκηναϊκή εποχή, όπου και τοποθετούνται και τα δύο ομηρικά έπη, η Ιλιάδα και η Οδύσσεια, τείχη των αρχαίων πόλεων του νησιού, αρχαίες κρήνες και πηγές, τοποθεσίες με σαφείς αναφορές στην αφήγηση του Ομήρου, κάνουν τους επισκέπτες, ακόμα και μετά από μια απλή βόλτα στο νησί, να αισθάνονται πως βαδίζουν στα βήματα του πολυμήχανου βασιλιά της Ιθάκης.

Εκτός από την επίσκεψη στις αρχαιολογικές τοποθεσίες, τα τοπωνύμια, αλλά και τα δύο αρχαιολογικά μουσεία του νησιού, οι πιο παρατηρητικοί επισκέπτες θα προσέξουν πως ακόμα και τα μικρά ονόματα των ντόπιων έχουν αναφορές στο σπουδαίο έπος του Ομήρου: Πουθενά αλλού δεν θα συναντήσετε τόσους «Οδυσσέες», «Πηνελόπες», «Τηλεμάχους» και ακόμα Λαέρτη ή Ευρίκλεια!

Το άγαλμα του Οδυσσέα: Θα σας προϋπαντήσει κατά την άφιξή σας στο νησί, καθώς κοσμεί την κεντρική πλατεία, στο λιμάνι της Ιθάκης. Το έργο είναι διπλής όψεως: από τη μια ο Οδυσσέας ρωμαλέος και αγέρωχος ατενίζει την θάλασσα και ό, τι του επιφυλάσσει το μέλλον. Στην πίσω όψη, ένας γερασμένος και κουρασμένος Οδυσσέας, τραβάει κουπί με μεγάλη ένταση, στο δύσκολο δρόμο της επιστροφής στην Ιθάκη. Το δισυπόστατο άγαλμα είναι έργο της γλύπτριας Κορίνας Κασσιανού, που κατάγεται από την Ιθάκη και το ανέλαβε μετά από υποβολή των σχεδίων στο Δήμο Ιθάκης. Η σύνθεση αποδίδει τον ομηρικό ήρωα σε μέγιστο βαθμό και εντυπωσιάζει τους επισκέπτες, που σπεύδουν να φωτογραφηθούν. Το πρόσωπο και το σώμα του πολυμήχανου βασιλιά της Ιθάκης αποδίδουν σημαντικά στοιχεία του χαρακτήρα του: σκληρός, αγέρωχος, αδυσώπητος κι επίμονος.agalma-odysseaΤο πάρκο του Σταυρού: Αν βρεθείτε στη βόρειο Ιθάκη, τότε η πρώτη σας «οδυσσειακή επαφή» θα είναι το μικρό παρκάκι στο κέντρο του Σταυρού, που είναι το κεφαλοχώρι της περιοχής. Η προτομή του Οδυσσέαβρίσκεται στο κέντρο: Αγέρωχος και βλοσυρός, μετά τα 20 χρόνια στην ξενιτιά, όπως τον φαντάστηκε ο καλλιτέχνης, παρακολουθεί το σήμερα γύρω του.  Στην πρόσοψη της προτομής διαβάστε την επιγραφή «ΕΥΧΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙ» που αποδίδεται ως «προσευχή στον Οδυσσέα». Προέρχεται από αναθηματική επιγραφή που βρέθηκε σε θραύσμα κατά τη διάρκεια των αρχαιολογικών ερευνών στη Σπηλιά του Λοΐζου, στην Πόλη. Το θραύσμα αποτελούσε τμήμα πήλινης γυναικείας προτομής (2ος – 1ος αι. π. Χ.) και θεωρείται από τα σημαντικότερα ευρήματα στην Ιθάκη, καθώς αποδεικνύει ότι ο Οδυσσέας λατρευόταν ως θεός για πολλά χρόνια. Κατά τη βόλτα σας στο παρκάκι δείτε ακόμα με προσοχή τους δύο μεγάλους χάρτες που δείχνουν την περιπλάνηση του Ομηρικού ήρωα μέχρι την επιστροφή στην πατρίδα του, αλλά και τις αρχαιολογικές τοποθεσίες που μπορεί κανείς να επισκεφθεί σήμερα στην Ιθάκη, σε αντιστοίχηση με την αφήγηση του Ομήρου. Τέλος, μην παραλείψετε να περιεργαστείτε την αρχιτεκτονική αναπαράσταση του παλατιού του Οδυσσέα. Τα αρχαιολογικά ευρήματα αλλά και οι περιγραφές του Ομήρου στο έπος του Οδύσσεια, οδήγησαν τον Ιταλό αρχιτέκτονα Bruno Mazzali να προχωρήσει στη δημιουργία μιας εντυπωσιακής μακέτας του ανακτόρου του ξακουστού βασιλιά. Η αγορά, η αίθουσα του θρόνου, τα βασιλικά διαμερίσματα, οι κοιτώνες της βασίλισσας, τα εργαστήρια αλλά και τα εξωτερικά τείχη και οι πύλες του ανακτόρου διακρίνονται όλα πολύ καθαρά στο εντυπωσιακό έργο. Σύμφωνα με την αρχαιολογική έρευνα το παλάτι του Οδυσσέα βρισκόταν κοντά στον Σταυρό, στην θέση «Σχολή Ομήρου»: Στην περιοχή σήμερα μπορεί κανείς να δει τα ερείπιά του και να τα αντιστοιχίσει εύκολα στην φαντασία του με την κατασκευή του Ιταλού αρχιτέκτονα, την πιστή αναπαράσταση του οδυσσειακού ανακτόρου.parko-stavrouΆγιος Αθανάσιος – Σχολή Ομήρου: Είναι ο πιο σημαντικός αρχαιολογικός χώρος της Ιθάκης, καθώς οι τελευταίες επιστημονικές ανακοινώσεις αναφέρουν πως στον Άγιο Αθανάσιο βρισκόταν το παλάτι του Οδυσσέα. Η περιοχή ανασκαπτόταν συστηματικά από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων έως πρόσφατα και σήμερα εκεί ο επισκέπτης μπορεί να δει τα αρχαία τείχη και τα ερείπια των κτηρίων, των δαπέδων, των κατασκευών της μυκηναϊκής περιόδου, σύμφωνα με τους ερευνητές.sxoli-omirouagios-athanasios-sxoli-omirou-06Σπήλαιο των Νυφών: Λέγεται και Μαρμαροσπηλιά και ταυτίζεται με το ομηρικό Σπήλαιο των Νυμφών καθώς τα ευρήματα της αρχαιολογικής έρευνας πείθουν ότι εδώ υπήρξε λατρεία των Νυμφών. Επιπλέον, το σχήμα και η θέση του σπηλαίου συμφωνούν με την περιγραφή της στη ραψωδία Ν της Οδύσσειας: Βρίσκεται σε υψόμετρο 190 μ. πάνω από τον όρμο Δεξά (το ομηρικό λιμάνι του Φόρκυνα), όπου άφησαν οι Φαίακες κοιμισμένο τον Οδυσσέα, φέρνοντάς τον μετά τη μεγάλη του περιπέτεια πίσω στην πατρίδα. Σύμφωνα με τον Όμηρο, ο ήρωας έκρυψε στο σπήλαιο τα δώρα του βασιλιά των Φαιάκων Αλκίνοου, καθώς δεν ήθελε να παρουσιαστεί αρχικά με την πραγματική του ταυτότητα στο παλάτι, μετά από είκοσι χρόνια απουσίας.spilaio-ton-nimfonΠηλικάτα: Έτσι ονομάζεται ο λόφος στα βόρεια του χωριού Σταυρός της Ιθάκης. Αρχαιολογικές ανασκαφές στο σημείο υποδεικνύουν πως στην περιοχή βρισκόταν η πόλη της εποχής του Οδυσσέα, το οδυσσειακό άστυ, καθώς τα σημάδια κατοίκησης ανάγονται στην πρωτοελλαδική περίοδο, ενώ σύμφωνα με τον Όμηρο το παλάτι του Οδυσσέα βρισκόταν σε σημείο που είχε θέα τρεις θάλασσες και το περιτριγύριζαν τρία βουνά – η περιγραφή ταιριάζει στην περιοχή, στα όρια της οποίας υπάρχει και η θέση Άγιος Αθανάσιος, όπου τοποθετείται το ανάκτορο του Οδυσσέα.

Σπήλαιο του Λοΐζου: Σήμερα είναι βυθισμένο και βρίσκεται στην μια άκρη του κόλπου της Πόλης, στη βόρειο Ιθάκη. Καθώς ήταν κέντρο λατρείας του μυκηναϊκού πολιτισμού, από εδώ έχουν ανασκαφεί τα σπουδαιότερα ευρήματα που φιλοξενούνται σήμερα στην Αρχαιολογική Συλλογή της βόρειας Ιθάκης. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν οι χάλκινοι τρίποδες, που χρησιμοποιούνταν για σπονδές στους θεούς και το σημαντικότερο εύρημα της αρχαιολογικής έρευνας στην Ιθάκη, το θραύσμα με την επιγραφή «ΕΥΧΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙ», που αποδεικνύει πως ο ομηρικός ήρωας ήταν υπαρκτό πρόσωπο.spilaio-tou-loizouΑρεθούσα Κρήνη: Μια πηγή με γλυκό νερό, πόσιμο, στη μέση της πλαγιάς του απόκρημνου γκρεμού κάτω από το οροπέδιο του Μαραθιά, στη νότιο Ιθάκη, είναι η Αρεθούσα Κρήνη. Αυτό είναι το ομηρικό της όνομα, ενώ στους ντόπιους είναι γνωστή και ως «Πέρα Πηγάδι». Πρόκειται στην ουσία για ένα αστέρευτο πηγάδι που βρίσκεται στο άνοιγμα του βράχου. Αναφέρεται στον Όμηρο, ως μια από τις πηγές γλυκού νερού τότε στην Ιθάκη, το βασίλειο του Οδυσσέα. Στην Οδύσσεια αναφέρεται ακόμα πως η Αρεθούσα σκοτώθηκε στο σημείο αυτό όταν έμαθε πως λίγο πιο κει σκοτώθηκε ο Κόρακας, ο γιος της. Σύμφωνα με την μυθολογία η Αρέθουσα ήταν νύμφη των πηγών και των δασών, συνοδός της θεάς Άρτεμης και κόρη του Νηρέα και της Δωρίδας.arethousa-kriniΑρχαιολογικό Μουσείο Ιθάκης: Βρίσκεται στο Βαθύ, πίσω από την παραλία, στην περιοχή της Μητρόπολης. Φιλοξενεί αντικείμενα από τις ανασκαφές στα νότια του νησιού, που καλύπτουν από την Γεωμετρική Εποχή έως και τα Ρωμαϊκά Χρόνια. Περισσότερα από 1000 ακέραια αγγεία, μικροαντικείμενα που ήταν αφιερώματα στο ναό του Απόλλωνα στην περιοχή του Πίσω Αετού αλλά και μια μικρή χάλκινη προτομή του Οδυσσέα είναι ανάμεσα στα αντικείμενα που φιλοξενούνται στις προθήκες του. Το δακτυλιόσχημο αγγείο με γωνιώδη τοιχώματα, διακοσμημένο με πυκνές λεπτές ταινίες στις πλευρές του δακτυλίου, τρίγωνα στο λαιμό και μετόπες με χιαστί στη λαβή που χρονολογείται της ύστερης γεωμετρικής περιόδου, η αναθηματική επιγραφή που αναφέρει την Αθηνά και την Ήρα που βρέθηκε στο Σπήλαιο των Νυμφών, από την ύστερη αρχαϊκή περίοδο και μια σειρά γεωμετρικών αγγείων είναι μεταξύ των σπουδαιότερων εκθεμάτων.

Αρχαιολογική Συλλογή Βορείου Ιθάκης: Βρίσκεται στο χωριό Σταυρός, στη βόρεια Ιθάκη, στην περιοχή Πηλικάτα, κοντά στο σημείο όπου έχουν ανασκαφεί τμήματα οικισμού πρωτοελλαδικής περιόδου. Στεγάζει ευρήματα από όλες τις ανασκαφές που έχουν γίνει στη βόρεια Ιθάκη από τις αρχές του 20ού αιώνα έως σήμερα και τα οποία χρονολογούνται από την πρωτο-ελλαδική έως και τη ρωμαϊκή περίοδο. Τα περισσότερα προέρχονται από τις ανασκαφές που έγιναν στο Σπήλαιο του Λοΐζου και στα Πηλικάτα από την Αγγλική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών. Το σημαντικότερο είναι το θραύσμα με την επιγραφή «ΕΥΧΗΝ ΟΔΥCCEI» που βρέθηκε στο Σπήλαιο του Λοΐζου στην Πόλη, προέρχεται από αναθηματική επιγραφή και αποτελούσε τμήμα πήλινης γυναικείας προτομής που χρονολογείται του 2ου αιώνα π. Χ.arxeologiki-sillogi-voreiou-ithakis

Back To Top