skip to Main Content
1

4 νέοι πολιτικοί: Η τέχνη, οι «χριστιανοί» και η λογοκρισία

Το θέμα της λογοκρισίας στην τέχνη είναι ένα δύσκολο και διαχρονικό θέμα. Πολλοί μπορεί να διακηρύσσουν με ευκολία την απόλυτη ελευθερία της έκφρασης, όμως όταν ένα καλλιτεχνικό έργο στραφεί εναντίον τους ή εναντίον ιδεών που θεωρούν «ιερές», αντιδρούν.

Άλλοι πάλι πιστεύουν ότι η τέχνη ή η σάτιρα έχουν όρια, με δυσκολία όμως θα έβαζαν φραγμό στη δική τους έκφραση. Εκεί πιθανώς θα έθεταν θέμα ακόμα και «δημοκρατίας».

Τα τελευταία χρόνια (αλλά και πιο παλιά) είδαμε συχνά μικρές ομάδες αυτοαποκαλούμενων «πιστών» να σαμποτάρουν εκθέσεις και θεατρικές παραστάσεις (που συνήθως δεν έχουν δει), μόνο και μόνο γιατί θεωρούσαν ότι είναι βλάσφημες και προσβλητικές για τα θρησκευτικά «πιστεύω» τους. Κι αυτό συχνά το κάνουν με τη συνοδεία ακροδεξιών εξτρεμιστικών στοιχείων που κηρύσσουν το μίσος και την απανθρωπιά χωρίς αυτά να είναι προσβλητικά για τα θρησκευτικά «πιστεύω» τους.

Όπως και να ‘χει, με αφορμή τα τελευταία κρούσματα «θρησκευτικής» ή καλύτερα «παραθρησκευτικής βίας» εναντίον της παράστασης Jesus Christ Super Star ρωτήσαμε τους τέσσερις νέους Κεφαλονίτες πολιτικούς να μας πουν την άποψή τους. Δείτε τι μας απάντησαν

KN:Πριν από λίγο καιρό είχαμε επεισόδια «πιστών», εντός ή εκτός εισαγωγικών, έξω από χώρους καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, κάτι άλλωστε που έχει συμβεί και στο παρελθόν. Ποια είναι η γνώμη σας; Δικαιούται κάποιος να σταματήσει μια παράσταση που προσβάλλει το θρησκευτικό του αίσθημα ή καταδικάζετε αυτά τα επεισόδια;

 

Τάσος (ΠΑΣΟΚ):

Προσωπικά, και θεωρώ όλος ο δημοκρατικός χώρος, διαφωνεί με εκείνους που θα πάνε να διακόψουν μια παράσταση. Η τέχνη είναι τέχνη. Κι όποιας μορφής κι αν είναι, πρέπει να εκφράζεται. Αν τώρα διαφωνείς, δεν μπορείς να την σταματήσεις. Και μάλιστα, σε καμία περίπτωση, ό,τι κι αν θίγει.

Γιάννης (ΣΥΡΙΖΑ):

Εννοείται πως το καταδικάζω. Είναι σκοτάδι, είναι Μεσαίωνας, προσβάλει όλο τον κόσμο…  σκοταδισμός. Αν κάποιος προσβάλλεται, έχει την δυνατότητα να μην πηγαίνει, να μην παρακολουθεί αυτό που νομίζει ότι τον προσβάλλει.

Σπύρος (ΚΚΕ):

Προφανώς εννοείτε τις αντιδράσεις από μια ομάδα ανθρώπων που βάζουν τους παπάδες μπροστά, π.χ. Αμβρόσιος και τέτοιου τύπου καταστάσεις…

ΚΝ: Μπορεί οι λόγοι να είναι ιδεολογικοί, όχι μόνο θρησκευτικοί. Πχ, αν θυμόμαστε καλά, κάποτε Σπύρο και το ΚΚΕ είχε αντιδράσει στην κινηματογραφική ταινία «Ελένη», καθώς μέλη του είχαν προσπαθήσει να εμποδίσουν την προβολή της. Το λέμε, πάντως, με κάθε επιφύλαξη. (Σημ. Τελικά έτσι είχε γίνει).
 
Κάποιες από αυτές τις αντιδράσεις είναι καθοδηγούμενες. Αυτό που είδαμε πρόσφατα με το Phylax στο Φάληρο και κάτι τέτοιου τύπου… Ή αυτός ο παπάς που βγαίνει και σπάει ATM που δεν είναι καν παπάς… Όλου αυτού του τύπου οι εκδηλώσεις δημιουργούν ένα κλίμα το οποίο δεν έχει καμία σχέση με τις διεκδικήσεις που πρέπει να έχει ο λαός.
Είναι καθοδηγούμενες από σκοτεινές, μυστικές, μεσαιωνικές, οπισθοδρομικές, φασιστικές δυνάμεις. Δεν είναι ούτε αθώες ούτε για να τις περνάς έτσι.
ΚΝ:  Αν φτιάξω εγώ μια ταινία που να αναφέρεται σε σφαγές στη Σοβιετική Ένωση, ακόμη κι αν αυτές που δεν έγιναν; Αυτό μπορώ να το προβάλλω;
Τώρα πάμε αλλού. Τι περιεχόμενο έχει η τέχνη… Εμείς δεν συμφωνούμε με όλες τις μορφές τέχνης. Εμείς θα κατακρίνουμε μία ταινία που έχει ανιστόρητο περιεχόμενο, που λέει ψέματα.
– Όλοι μπορεί να την κατακρίνουμε. Θα την σταματήσεις όμως απ’ το να παίζεται;
Δεν μπορώ να σου πω κάτι τέτοιο.
– Ναι ή όχι; Πρέπει να την σταματάς;
Θα έπρεπε να μην βγει, αν σε καλύπτει αυτό.
– Δεν με καλύπτει…
Θα έπρεπε να μην βγει. Αντιστόρητες και τέτοιου τύπου ταινίες ή έργα ή βιβλία, γιατί να βγαίνουν; Γιατί να υποβάλεις τον κόσμο σε μία ψευδολογία και να του στρεβλώνεις τα κριτήρια.
– Αν βγει όμως;
–  Δεν θα έπρεπε να βγει, θα επιμείνω. Το ανιστόρητο είναι στρέβλωση…
Γιώργος: Μα η τέχνη δεν είναι απαραίτητο ότι πρέπει να αποτυπώνει τον κόσμο όπως είναι.
Στο σημείο αυτό στραφήκαμε προς τον Γιώργο Κοκκόλη, ο οποίος μόλις είχε διατυπώσει μία πολύ ωραία, αλλά εύκολα θεωρητική κρίση για το τι μπορεί να αποτυπώνει η τέχνη, όμως τώρα θα έπρεπε να απαντήσει κι αυτός στο… δια ταύτα.
 
Γιώργος: Φαντάζομαι εγώ έχω πιο πολύ… «ζουμί» τώρα σ’ αυτό, λόγω του ότι εκπροσωπώ τον κεντροδεξιό χώρο.
– Όχι, είδες ότι κι ο Σπύρος είχε μία δυσκολία ν’ απαντήσει.
Όλο αυτό πρόκειται για ένα σύνολο «παλαβών» που έχουν μπει σε έναν φονταμενταλιστικό κύκλο, που δίνουν δική τους ερμηνεία στις Γραφές και στην εκκλησιαστική ζωή και που πόρρω απέχει από αυτό που πραγματικά είναι η Εκκλησία. Κι αυτό μπορεί όποιος ψάξει να το βρει διαβάζοντας τα γραπτά των Πατέρων, τα γραπτά του Χριστιανισμού και να καταλάβει ακριβώς τι είναι.
Αν το έχει διαβάσει πραγματικά, θα δει ότι πρόκειται για ένα κίνημα το οποίο ήταν εγγενώς επαναστατικό και άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο οι πιστοί έβλεπαν το θρησκευτικό φαινόμενο. Αλλά αυτό είναι μία ολόκληρη θεολογική συζήτηση.
Εδώ, υπάρχει και η ευθύνη του καλλιτέχνη. Είναι, τέχνη να προσβάλλεις αυτό που ο άλλος πιστεύει; Και δεν εννοώ το δημιουργικό κομμάτι. Εγώ «βάζω» τον πήχη της χυδαιότητας. Δεν μπορείς να φέρεσαι έτσι σε ένα πρόσωπο που θεωρείται Θεός ή προφήτης.
– Μα ποιος σ’ αναγκάζει να το δεις;
Μισό λεπτάκι. Υπάρχει κι ένα αίσθημα… είμαστε κοινωνία. Υπάρχει ένα όριο στη χυδαιότητα.
Δεν ξέρω αν θυμάστε έναν καλλιτέχνη που είχε ένα πέος που εκσπερμάτιζε πάνω σ’ έναν σταυρό με τον Χριστό. Αυτός, τώρα, ήταν καλλιτέχνης;
– Δεν θα μπορέσει να βάλει μία επιγραφή ότι π.χ. «αυτό που θα δείτε μπορεί να προσβάλλει ανθρώπους με έντονο θρησκευτικό συναίσθημα»;
Εγώ το θέτω και με όρους τέχνης. Δηλαδή, γιατί πρέπει αυτό που θέλεις να πεις για να αποδομήσεις αυτή τη μορφή να είναι τόσο χυδαίο;
– Μπορεί κάποιος να κρίνει με ασφάλεια τι είναι χυδαίο και τι όχι; Το «120 μέρες στα Σόδομα» ( ταινία του Πιερ Πάολο Παζολίνι που έχει προκαλέσει μεγάλες αντιδράσεις όπου προβάλλεται και έχει απαγορευτεί σε αρκετές χώρες) είναι χυδαία ταινία;
 
Σωστό το πώς το θέτεις αλλά το θέμα είναι τι θέλεις να πεις μέσα απ’ αυτό. Υπήρξαν μεγάλοι καλλιτέχνες που άλλαξαν τις μορφές και τον τρόπο με τον οποίο απεικονίζονταν τα πράγματα που ήταν όντως «επαναστατικό».
Γιάννης: Εσύ τώρα προσδιορίζεις την λογοκρισία. Το θέμα είναι αν θέλουμε λογοκρισία ή όχι;
ΚΝ: Ακριβώς. Μπορείς να πεις «απαγορεύω»; Να δεχτώ ότι πρέπει να προειδοποιήσεις αυτούς που μπορεί να προσβληθούν. Μπορείς όμως να κατεβάσεις μία παράσταση ή ένα έργο τέχνης;
Εκεί υπήρχε και το ότι η έκθεση (σ.σ. εννοεί την έκθεση Outlook που περιείχε το έργο του Βέλγου καλλιτέχνη που θεωρήθηκε βλάσφημο) είχε γίνει με δημόσιο χρήμα.
ΚΝ: Και λοιπόν; Γιατί υπάρχει διαφορά;
Γιατί εγώ που διαχειρίζομαι το δημόσιο χρήμα πρέπει να σεβαστώ ότι υπάρχουν άνθρωποι που μπορεί να προσβάλλονται.
– Κι εγώ προσβάλλομαι με διάφορα πράγματα που προβάλλει το κράτος
Ναι αλλά υπάρχει μία λογική στο πώς κατανανέμεις τα χρήματα. Δεν μπορεί να εκπροσωπείς την κοινωνία και να αγνοείς ότι ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας θα προσβληθεί από αυτό. Εγώ μπορεί να μην πήγαινα να κατεβάσω το συγκεκριμένο πίνακα, αλλά εμένα με προσέβαλλε.
– Αυτό το δέχομαι αλλά μπορείς να βγεις και να το γράψεις. Θα πεις «είναι προσβλητικό, είναι κακό έργο». Αλλά θα το κατεβάσεις;
Όχι, δεν θα το χρηματοδοτήσω αν είμαι δημόσιος φορέας. Αν εσύ θέλεις να το κάνεις στο θέατρό σου, στη γκαλερί σου, μπορείς να το κάνεις με μεγάλη χαρά. Κι όποιος θέλει πληρώνει εισιτήριο και μπαίνει.
Ωραία, στις ιδιωτικές λοιπόν θεατρικές παραστάσεις δικαιολογείται για σένα να κατέβει ένα έργο επειδή κάποιοι θεωρούν ότι τους προσβάλλει;
Όχι. Στις ιδιωτικές, όχι.
Στ. Αντύπας – Λ. Αθανασίου / Κεφαλονίτικα Νέα
Back To Top