«Επιχείρηση Juanita»: Η CIA στην Κεφαλονιά – Η κωμικοτραγική απόρρητη επιχείρηση που κατέληξε σε φιάσκο
Τα Κεφαλονίτικα Νέα παρουσιάζουν την απόρρητη επιχείρηση της CIA, με την οποία, μέσα από την Κεφαλονιά, τη Ζάκυνθο και το Κατάκολο, προσπάθησε να… γκρεμίσει τον κομμουνισμό στις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ, καταλήγοντας όμως τελικά σε ένα κωμικοτραγικό φιάσκο.
Στις αρχές της δεκαετίας του ’50, η CIA αποφασίσει να ξεκινήσει ένα πρόγραμμα αντικομουνιστικής προπαγάνδας, μέσω ραδιοφωνικών εκπομπών που θα εκπέμπονταν από το Ιόνιο, με βασικό στόχο την Αλβανία. Ανάμεσα στις βάσεις που επιλέχτηκαν για το «Σχέδιο «Juanita» ήταν και η Κεφαλονιά, και συγκεκριμένα τα λιμανάκια της Αγίας Ευφημίας και της Σάμης.
 |
| Το λιμάνι της Αγ. Ευφημίας |
Τον Αύγουστο του 1950, η Αμερικανική Υπηρεσία Πληροφοριών αγόρασε το πλοιάριο «Juanita», προσδοκώντας να το χρησιμοποιήσει για να εξαπολύσει πόλεμο προπαγάνδας εναντίον των κομμουνιστικών κρατών. Μπορεί ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος να είχε τελειώσει μόλις λίγα χρόνια πριν, όμως μαινόταν ένας άλλος ακήρυχτος πόλεμος ανάμεσα στα δύο μεγάλα πολιτικά και γεωπολιτικά μπλοκ.
Πρώτο θύμα που επιλέχτηκε από τους Αμερικανούς ήταν η Αλβανία και οι πρώτες εκπομπές προγραμματίστηκαν να γίνουν την Άνοιξη του 1951.
Juanita vs Ενβέρ Χότζα
Σύμφωνα με το σχέδιο, το πλοιάριο Juanita θα εξοπλιζόταν με υπερσύγχρονα, για την εποχή, μηχανήματα και θα πραγματοποιούσε εκπομπές με αντικομουνιστικό περιεχόμενο. Στην Αλβανία υπήρχε πλήρης έλεγχος κάθε δημοσιογραφικού μέσου, όμως οι σχεδιαστές του προγράμματος πίστευαν ότι, εάν εξέπεμπαν από γειτονικό κράτος προπαγανδιστικό πρόγραμμα, θα κατάφερναν να ξεπεράσουν τα όποια αντίμετρα του καθεστώτος. Αρκεί να κατάφερναν να πάρουν τη συναίνεση της Ελλάδας, κάτι που φυσικά και έγινε, έστω και με μεγάλη μυστικότητα και ύστερα από αρκετές παλινωδίες.
Κεντρική ιδέα του όλου εγχειρήματος ήταν ότι μέσω τον μεσαίων κυμάτων (medium wave) οι εκπομπές δεν θα προσέκρουαν στο ανάγλυφο της χώρας, αφού το σήμα μπορεί να αντανακλάται στην ιονόσφαιρα και να ταξιδεύει σε αρκετά μεγάλη απόσταση. Είχε μάλιστα υπολογιστεί ότι το πλοιάριο θα μπορούσε να βρίσκεται σε μια ακτίνα 175-300 χλμ. από το στόχο και να εξασφαλίζει καλή ποιότητα εκπομπής με μία μόνο προϋπόθεση. Οι εκπομπές να γίνονταν νύχτα αφού την ημέρα η ηλιακή ακτινοβολία θα «καπέλωνε» τις συγκεκριμένες ραδιοσυχνότητες.
Έτσι, το Juanita εξοπλίστηκε με ό,τι πιο σύγχρονο διέθετε η αμερικανική τεχνολογία, και αφού πέρασε μερικούς μήνες δοκιμών στης Η.Π.Α., κατέπλευσε ανήμερα της εθνικής μας εορτής, την 25η Μαρτίου του 1951, στην Ελλάδα, φέροντας παναμέζικη σημαία.
Ως περιοχή δράσης επιλέχτηκε το Ιόνιο, και συγκεκριμένα το τρίγωνο που σχηματίζεται από την Κεφαλονιά, τη Ζάκυνθο και το Κατάκολο. Ως βάση επιλέχτηκε η Πάτρα ενώ οι εκπομπές από την Κεφαλονιά θα γίνονται από τα λιμάνια της Αγίας Ευφημίας και της Σάμης.
Το φιάσκο
Οι Αμερικανοί στήριζαν πολλά σ’ αυτό το σχέδιο, πέρασαν πολλούς μήνες εξαντλητικών δοκιμών στις Η.Π.Α. και πίστευαν ότι, αν πετύχαιναν, θα μπορούσαν να επεκτείνουν τη δράση τους και σε άλλες κομμουνιστικές χώρες, πάντα με την πρόθυμη συναίνεση των συμμάχων…
Για το λόγο αυτό όργωσαν πραγματικά το Ιόνιο, κάνοντας 2000 μίλια με το Juanita, πραγματοποιώντας δοκιμαστικές εκπομπές, τόσο από την ανοιχτή θάλασσα, όσο και από τα τρία λιμάνια που είχαν επιλέξει.
Καρυδότσουφλο
Όμως, όπως αποκαλύπτει η ίδια η έκθεση της CIA, το αποτέλεσμα ήταν απογοητευτικό και η επιχείρηση, παρά την επιμονή των Αμερικανών, εξελίχτηκε σε ένα κωμικοτραγικό χάος, αφού οι αναποδιές ήταν αμέτρητες:
Πρώτα απ’ όλα ο εξοπλισμός είχε σχεδιαστεί για σταθερή βάση, και παρότι είχε εγκατασταθεί και καμουφλαριστεί σωστά στο Juanita, το κούνημα που προκαλούσε το φουρτουνιασμένο Ιόνιο «μπέρδευε» τα μηχανήματα, ενώ έβαζε σε κίνδυνο, τόσο τον ίδιο το εξοπλισμό όσο και τις ζωές του πληρώματος, αφού ενδεχόμενη εισροή υδάτων μέσα στο πλοίο θα μπορούσε να προκαλέσει θανατηφόρες ηλεκτροπληξίες.
Οι πετυχημένες δοκιμές που είχαν πραγματοποιηθεί στις ανατολικές ακτές της Η.Π.Α. έγιναν σε τελείως διαφορετικές κλιματολογικές συνθήκες από αυτές που βρήκαν οι Αμερικανοί στις ελληνικές θάλασσες, ενώ το πλοίο είχε σχεδιαστεί για παράκτια αναψυχή και όχι για πλεύση στη Μεσόγειο, με αποτέλεσμα να λειτουργεί σαν… καρυδότσουφλο. Μάλιστα, οι ψαράδες της περιοχής είχαν προειδοποιήσει ότι ένα πλοιάριο σαν αυτό θα τα έβρισκε σκούρα με τα νερά του Ιονίου, λέγοντας μάλιστα ότι οι φουρτούνες του Ιονίου είναι πιο επικίνδυνες και από αυτές του Ατλαντικού.
Ο συντάκτης της απόρρητης έκθεσης της CIA αναφέρει χαρακτηριστικά: «Η πιθανότητα, που εμφανίζεται συνεχώς στην ανοιχτή θάλασσα, ένα κύμα να μπει μέσα από την πόρτα του τιμονιού ή μέσα από την καταπακτή πάνω από το δωμάτιο διαβίβασης, απειλούσε να κεραυνοβολήσει τους άντρες του πληρώματος και να καταστρέψει ολοσχερώς τον εξοπλισμό.»
Ραδιοφωνική Βαβέλ
Το πιο κωμικό σημείο της υπόθεσης ήταν το χάος που επικρατούσε με τις ραδιοφωνικές συχνότητες στην Ελλάδα, κάτι που οι επικεφαλής της CIA δεν μπόρεσαν ούτε να προβλέψουν, αλλά ούτε και να καταλάβουν.
Η απόρρητη έκθεση της Υπηρεσίας που συντάχθηκε τον Οκτώβριο του 1951 κάνει λόγο για «ραδιοφωνική Βαβέλ στα Βαλκάνια» με «σταθμούς που ανεβοκατεβαίνουν στις συχνότητες προσπαθώντας να πετάξουν ο ένας τον άλλο έξω». Οι σταθμοί αυτοί είχαν πολλαπλάσια ισχύ από τον πομπό της Juanita και φυσικά «καπέλωναν» τον υπερσύγχρονο εξοπλισμό των Αμερικανών.
Το άκρως απόρρητο… «χριστουγεννιάτικο δέντρο»
Ακόμα όμως και η απόλυτη μυστικότητα που επιθυμούσαν οι Αμερικανοί στην επιχείρηση, καμουφλάροντας τον εξοπλισμό και κρατώντας ακόμη και μέρη του πληρώματος στο σκοτάδι σχετικά με τις λεπτομέρειες της αποστολής, πολύ σύντομα έμοιαζε με ανέκδοτο.
Οι δοκιμές που έκαναν έπεφταν πάνω στους ραδιοφωνικούς σταθμούς που άκουγαν οι Κεφαλονίτες, οι Ζακυνθινοί και οι Πελοποννήσιοι (περιφερειακοί της ΕΙΡ και στρατιωτικοί), προκαλώντας τους παράπονα και εκνευρισμό. Από την άλλη, όταν το Juanita έριχνε άγκυρα στα μικρά λιμανάκια των νησιών, οι κάτοικοι, όπως αποκαλύπτει η έκθεση, τους έπαιρναν χαμπάρι, και τους χάζευαν ενθουσιασμένοι «σαν να βλέπουν χριστουγεννιάτικο δέντρο»!
«Μετά την πτώση του σκοταδιού, το μεγάλο λευκό σκάφος, του οποίου η παρουσία έχει προκαλέσει ενθουσιασμό στην κατά τα άλλα ανιαρή ζωή των νησιωτών, ανάβει (όταν μεταδίδει) σαν χριστουγεννιάτικο δέντρο.
The End
Όλα αυτά οδήγησαν την CIA στο να εγκαταλείψει τελικά το σχέδιο, τον Αύγουστο του 1951. Το Juanita μεταφέρθηκε στον Πειραιά και, αφού δοκιμάστηκαν εκπομπές, μέσω βραχέων κυμάτων που είχαν σχετική επιτυχία, τελικά πουλήθηκε τον Μάιο του 1953.
Δείτε ένα από τα έγγραφα που αναφέρονται στην «Επιχείρηση Juanita»
Σύνταξη/επιμέλεια: Κεφαλονίτικα Νέα
Πηγές: CIA
Πηγές: CIA
