Συνδέοντας τη Γαστρονομία, τον Πολιτισμό και τους Ανθρώπους: Το Όραμα πίσω από το CoEFTL
Συνέντευξη της Λίλιαν Ψύλλα με τη Δρ. Μαρία Βρασίδα, Επίκουρη Καθηγήτρια στον Σχεδιασμό & την Ανάπτυξη Τουρισμού και Αναπληρώτρια Διευθύντρια του Center of Excellence in Food, Tourism & Leisure (CoEFTL) στο Αμερικάνικο Κολλέγιο Ελλάδος
1. Το Center of Excellence in Food, Tourism & Leisure έχει εξελιχθεί σε έναν κόμβο έρευνας και καινοτομίας, στο σημείο συνάντησης της ακαδημαϊκής κοινότητας με τη βιομηχανία.
Ποια είναι η βασική αποστολή του CoEFTL και με ποιον τρόπο επιδιώκει να επαναπροσδιορίσει τη σχέση ανάμεσα στη γαστρονομία, τον τουρισμό και τον πολιτισμό;
Στο CoEFTL πιστεύουμε ότι η γαστρονομία, ο τουρισμός και ο πολιτισμός δεν υπάρχουν μεμονωμένα, αλλά συνυπάρχουν δυναμικά στην ίδια χρονική και κοινωνική πραγματικότητα.
Η αποστολή μας είναι να αναδείξουμε πώς αυτά τα στοιχεία συνδέουν ανθρώπους, τόπους και ταυτότητες με τρόπους που υπερβαίνουν την απλή κατανάλωση.
Βλέπουμε τη γαστρονομία όχι μόνο ως τροφή, αλλά ως μνήμη, κληρονομιά και κοινότητα. Ο τουρισμός δεν αφορά απλώς το ταξίδι, αλλά τη δημιουργία εμπειριών με νόημα. Και ο πολιτισμός δεν είναι απλώς το φόντο, αλλά το νήμα που ενώνει όλα τα παραπάνω.
Αυτό που μας διαφοροποιεί είναι η ολιστική προσέγγιση που συνδυάζουμε με ακαδημαϊκή αριστεία, υπό την καθοδήγηση του Διευθυντή μας, Καθηγητή Αθανάσιου Κρυστάλλη, κορυφαίου ερευνητή στον τομέα του food marketing.
Φιλοδοξούμε να παράγουμε έργο αυστηρά τεκμηριωμένο επιστημονικά, αλλά ταυτόχρονα άμεσα χρήσιμο για κοινότητες και επιχειρήσεις.
Πάνω απ’ όλα, τοποθετούμε τους ανθρώπους στο επίκεντρο — είτε πρόκειται για φοιτητές, παραγωγούς, επισκέπτες είτε για φορείς χάραξης πολιτικής.
Το CoEFTL λειτουργεί όχι ως «κέντρο» αλλά ως κόμβος συνεργασίας, φέρνοντας κοντά διαφορετικούς παράγοντες για να χτίσουμε γνώση και να διαμορφώσουμε αλλαγή.
2. Η πρόσφατη κοινή έρευνα για τα ελληνικά προϊόντα ΠΟΠ/ΠΓΕ εξερευνά τον τρόπο με τον οποίο οι διεθνείς επισκέπτες βιώνουν συναισθηματικά και πολιτισμικά την Ελλάδα μέσα από τη γαστρονομία της.
Τι αποτέλεσε το κίνητρο για αυτή τη μελέτη και ποια θεωρείτε ότι είναι τα πιο πολύτιμα ευρήματα για το μέλλον του ελληνικού γαστρονομικού τουρισμού;
Το κίνητρο ήταν απλό: το φαγητό είναι ένας από τους πιο δυνατούς τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι συνδέονται μεταξύ τους.
Γύρω από το τραπέζι δημιουργούνται δεσμοί — μεταξύ των ανθρώπων αλλά και μεταξύ ανθρώπων και τόπων.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, τα προϊόντα ΠΟΠ και ΠΓΕ — από ελαιόλαδα και τυριά μέχρι κρασιά και βότανα — φέρουν αιώνες παράδοσης, τοπικής ταυτότητας και ιστοριών που αξίζει να ειπωθούν.
Στην έρευνά μας θελήσαμε να ξεπεράσουμε την επιφάνεια και να εξετάσουμε πώς νιώθουν οι επισκέπτες όταν έρχονται σε επαφή με αυτά τα προϊόντα.
Αισθάνονται αυθεντικότητα; Παίρνουν αυτά τα συναισθήματα μαζί τους φεύγοντας από τη χώρα;
Τα ευρήματα ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Οι επισκέπτες ένιωσαν ισχυρό συναισθηματικό δεσμό όταν γνώριζαν τις ιστορίες πίσω από τα προϊόντα.
Η γνωριμία με τον παραγωγό, η αφήγηση μιας παράδοσης ή η συμμετοχή σε μια συγκομιδή μετέτρεψαν μια απλή δοκιμή σε μια εμπειρία που μένει αξέχαστη.
Το συμπέρασμα είναι σαφές: η αυθεντικότητα και η αφήγηση είναι εξίσου σημαντικές με τη γεύση.
Για τον ελληνικό γαστρονομικό τουρισμό, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να σχεδιάζουμε εμπειρίες που δεν παρουσιάζουν απλώς το προϊόν, αλλά προσκαλούν τον επισκέπτη να «γεύεται» τον τόπο, τους ανθρώπους και την παράδοση.
3. Το έργο του CoEFTL γεφυρώνει συχνά την επιστημονική αυστηρότητα με την πρακτική εφαρμογή — από τη βιωσιμότητα έως το branding προορισμών.
Πώς οραματίζεστε ότι αυτού του είδους η έρευνα συμβάλλει στη διεθνή εικόνα και την ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας στον τουρισμό;
Η έρευνα που μένει κλεισμένη στα βιβλία δεν αλλάζει τίποτα.
Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να συνδυάζουμε δεδομένα και αναλύσεις με πρακτικές λύσεις που μπορούν να αξιοποιηθούν από προορισμούς και επιχειρήσεις.
Έτσι δημιουργούμε στρατηγικές που είναι όχι μόνο βασισμένες σε τεκμήρια, αλλά και ανθρωποκεντρικές.
Για την Ελλάδα, αυτό σημαίνει μια μετάβαση από το στερεότυπο «ήλιος και θάλασσα» σε μια πλουσιότερη, πιο αυθεντική, βιώσιμη και δημιουργική ταυτότητα.
Η έρευνά μας βοηθά τους προορισμούς να διαφοροποιηθούν, να ενισχύσουν το προφίλ βιωσιμότητάς τους και να αφηγηθούν συνεκτικές ιστορίες που αγγίζουν το διεθνές κοινό.
Έτσι, η Ελλάδα γίνεται όχι μόνο πιο ανταγωνιστική, αλλά και πιο ανθεκτική, γιατί η αφήγησή της στηρίζεται σε αληθινές αξίες και πρακτικές που έχουν σημασία για τον σύγχρονο ταξιδιώτη.
4. Καθώς ο τουρισμός και η γαστρονομία εξελίσσονται προς την αυθεντικότητα και τη βιωσιμότητα, η εκπαίδευση και η συνεργασία αποκτούν κρίσιμη σημασία.
Πώς το CoEFTL συνεργάζεται με φοιτητές, ιδρύματα και ιδιωτικούς φορείς ώστε τα ερευνητικά ευρήματα να μεταφράζονται σε ουσιαστικό αντίκτυπο;
Εδώ έρχονται να συναντηθούν και οι προσωπικές μου αξίες. Πιστεύω βαθιά στους ανθρώπους, στη συνεργασία και στην ομαδικότητα.
Στο CoEFTL δεν βλέπουμε τους φοιτητές ως παθητικούς δέκτες γνώσης. Τους εντάσσουμε ως συν-ερευνητές σε projects, living labs και συνεργασίες με τοπικές κοινότητες.
Αυτό τους δίνει πρακτικές δεξιότητες ενώ ταυτόχρονα μας βοηθά να δημιουργούμε πραγματικές λύσεις.
Συνεργαζόμαστε επίσης με ακαδημαϊκούς εταίρους σε όλη την Ευρώπη και πέρα από αυτήν, μέσα από προγράμματα Horizon, Erasmus+ και Interreg.
Παράλληλα, εμπλέκουμε ιδιωτικούς φορείς — από τοπικούς παραγωγούς έως τουριστικές επιχειρήσεις — στον συν-σχεδιασμό και τη δοκιμή νέων ιδεών.
Το ίδιο σημαντικό είναι ότι μεταφράζουμε τα ερευνητικά μας αποτελέσματα σε εργαλεία, εκπαιδεύσεις και policy briefs, ώστε να είναι προσιτά σε εκείνους που τα χρειάζονται περισσότερο.
Ο ρόλος μας είναι να διασφαλίζουμε ότι η γνώση δεν μένει εγκλωβισμένη στην ακαδημαϊκή θεωρία, αλλά φτάνει στις αίθουσες διδασκαλίας, στα διοικητικά συμβούλια και στις τοπικές κοινωνίες.
Στο τέλος της ημέρας, η επιτυχία για εμάς δεν μετριέται μόνο με ερευνητικές δημοσιεύσεις, αλλά με τις σχέσεις που χτίζουμε και την θετική αλλαγή που αυτές οι σχέσεις δημιουργούν.
Μάθετε περισσότερα για το The American College of Greece: www.acg.edu
Μάθετε περισσότερα για το Center of Excellence in Food, Tourism & Leisure (CoEFTL): https://coeftl.acg.edu/
