Την Πρωτομαγιά του 1886, η εργατική τάξη του Σικάγου έδωσε την πρώτη ιστορική ταξική μάχη της για το 8ωρο. Η συμμετοχή στην απεργία της ήταν μεγάλη και μαχητική και χτυπήθηκε άγρια από στρατό και αστυνομία, έχοντας πολλά θύματα. Το ματωμένο πουκάμισο μιας σκοτωμένης από αστυνομική σφαίρα εργάτριας έγινε η σημαία των απεργών και από τότε η σημαία του παγκόσμιου εργατικού κινήματος είναι κόκκινη. Είναι το λάβαρο της διαμαρτυρίας βαμμένο στο αίμα τους.
Την άλλη μέρα των γεγονότων, η «ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ» δημοσίευσε την ακόλουθη προκήρυξη:
«Εργάτες.
Ο πόλεμος των τάξεων άρχισε. Χθες τουφέκισαν τους απεργούς εργάτες μπροστά στη φάμπρικα που εργάζονταν. (Τη φάμπρικα του Μάκ Κόρνικ. Β.Σ.).
Το αίμα τους ζητάει εκδίκηση. Ποιος δεν πιστεύει τώρα πως οι τίγρεις που μας κυβερνούν, διψούν για εργατικό αίμα;
Οι εργάτες όμως δεν είναι πρόβατα. Στη λευκή τρομοκρατία πρέπει να απαντήσουμε με την κόκκινη τρομοκρατία.
Καλύτερα ο θάνατος, παρά η δυστυχία.
Αν τουφεκίσουν τους εργάτες, θα τους απαντήσουμε με τέτοιον τρόπο, που θα μας θυμούνται για πολύν καιρό οι αφεντάδες μας. Η ανάγκη μάς κάνει να φωνάξουμε ΣΤΑ ΟΠΛΑ!
Χθες, οι γυναίκες και τα παιδιά των δυστυχισμένων κλαίγανε τον σκοτωμένο πατέρα και άντρα τους. Μέσα στα παλάτια, οι πλουτοκράτες γέμιζαν τα ποτήρια τους με ακριβά κρασιά και έπιναν στην υγεία των δολοφόνων που επιβάλλουν την τάξη.
Σκουπίστε τα δάκρυά σας εσείς που πάσχετε!
Θαρρέψτε!
Σκλάβοι, σηκωθείτε»
Η προκήρυξη αυτή βρήκε τεράστια απήχηση. Αντανακλούσε τους πόθους και τα αισθήματα των εργατών. Γι’ αυτό την άλλη μέρα μαζεύτηκαν 15.000 απεργοί και, μ’ ένα κάρο για βήμα, τα ηγετικά στελέχη των απεργών τούς εξηγούσαν τον σκοπό της απεργίας.
Προβοκάτορες ρίξαν μια βόμβα που σκότωσε αστυνομικούς.
Οι εργάτες εξαγριώθηκαν και οι αστυνομικοί το έβαλαν στα πόδια. Πίσω τους, όμως, ήταν ολόκληρα συντάγματα στρατού, που άρχισαν να επιτίθενται. Οι εργάτες κράτησαν ηρωικά, αλλά μπροστά στο θεριστικό τουφεκίδι άρχισαν να υποχωρούν, παίρνοντας μαζί τους και τους τραυματίες συντρόφους τους.
Η νύχτα εκείνη πέρασε με άγρια τρομοκρατία. Το ομαδικό κυνηγητό συνεχίστηκε για καιρό. Πιάστηκαν και φυλακίστηκαν χιλιάδες. Ανάμεσά τους, πολλοί διανοούμενοι και δημοσιογράφοι, καθώς και οι σπουδαιότεροι ηγέτες του προλεταριάτου των ΗΠΑ.
Στις φυλακές έμειναν για πολύ κι αργότερα άρχισαν να απολύουν έναν έναν τους ηγέτες. Κράτησαν, όμως, τους «πρωταίτιους» και τους πέρασαν από το κακουργιοδικείο. Το ταξικό δικαστήριο τούς καταδίκασε σε θάνατο. Η δίκη κράτησε πολλές μέρες και οι κατηγορούμενοι έδειξαν ηρωισμό και μεταβλήθηκαν σε κατήγορους του συστήματος της εκμετάλλευσης.
[Από την εφημερίδα «ΝΕΟΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ», Δημοσιογραφικό όργανο Πολιτικής και Κοινωνικής Πρωτοπορίας. Αθήνα, Πρωτομαγιά 1960, αριθ. φύλλου 3, σελίδες 1η και 4η. Εκδότης – Διευθυντής και υπεύθυνος τυπογραφείου: Βαγγέλης Σακκάτος.]
Στο προηγούμενο δημοσίευμά μου αναφέρθηκα σε κάποια αποσπάσματα από την μνημειώδη απολογία του Αύγουστου Σπις. Τώρα αναφέρω εδώ και την κατακλείδα της: «Η αλήθεια που κρεμάστηκε στο πρόσωπο του Σωκράτη, του Χριστού, του Τζορντάνο Μπρούνο, του Χιους, του Γαλιλαίου, ζει ακόμα, δεν πέθανε. Πολλοί άλλοι που ο αριθμός τους είναι ατέρμονη Λεγεώνα μας πρόλαβαν σε τούτη την Οδό. Ειδέτε μας. Είμαστε έτοιμοι κθ’ όλα να τους ακολουθήσουμε στη ματωμένη πορεία.»
ΥΓ. 1: Τέλη της 10ετίας του 1980, έγραφα, στη βίλα ενός φίλου μου εκδότη, ένα μέρος του βιβλίου μου: «Πλησιάζοντας προς το τέλος του αιώνα μας. Το χρονικό μιας εποχής» (Κυκλοφόρησε το 1991. 2η έκδοση, τίτλος: «20ός 21ος αιώνας», 2015.) Εκεί ήλθε κι ένας συνταγματάρχης εν ενεργεία, φίλος κι αυτός του εκδότη. Πιάσαμε τη συζήτηση και δεν θυμάμαι από ποια αφορμή, πήγαμε στην Πρωτομαγιά των εργαζομένων. Και με μεγάλη μου έκπληξη είδα πως ο συνταγματάρχης θεωρούσε την Πρωτομαγιά… «ρωσική υπόθεση». Και εξεπλάγη κι αυτός τα μέγιστα, όταν του απέδειξα το αντίθετο, πως ήταν αμερικανική.
ΥΓ. 2: Εχω ακούσει πως ο Τόμας Τζέφερσον (1743-1826), πρόεδρος των ΗΠΑ (1801-9), είχε πει: «Δημοκρατία είναι όταν δύο λύκοι και ένα αρνί συζητάνε και συναποφασίζουνε τι θα φάνε το μεσημέρι. Και ελευθερία είναι όταν ένα ένοπλο αρνί αρνείται το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας».
* Συγγραφέας – Δημοσιογράφος
